De ‘verticale ballen’ van de Stadionlaan

Als je langs de Kuip richting de Stadionlaan rijdt, doemt vrij onverwacht de felrode sculptuur van Gust Romijn op. Tussen twee rijbanen in, op een klein stukje gras, steekt hij frivool een beetje schuin de lucht in. Het stalen beeld lijkt per ongeluk neergegooid. Zoals een visser zijn lijn uitwerpt en de dobber op een willekeurige plek terechtkomt. ‘Jan met de verticale ballen’, wordt het beeld in de volksmond genoemd.

Rotterdammer Gust Romijn (1922-2010) was beeldhouwer, graficus en kunstschilder. In de jaren vijftig behoorde hij tot de Venstergroep van jonge, Rotterdamse kunstenaars, vooral bekend om hun kleurrijke lithografische techniek. Romijn is niet te herkennen aan één stijl, maar dat vond hij verre van vervelend: “Ze zeiden dat je als kunstenaar een ‘handelsmerk’ moest hebben, dat je moest kunnen zien van wie het was. Daar heb ik altijd hard om gelachen.”

‘De Dobber’ (1966) maakte Romijn nadat hij een tijd in New York had gewoond. De kunstenaar noemde zijn jaren hierna de ‘Cool Years’. Zijn geschilderde, metalen sculpturen waren kenmerkend voor deze periode. Een ander voorbeeld hiervan is ‘Erector’, waarvan Romijn verschillende versies maakte. Deze versies lijken qua vorm en kleur op ‘De Dobber’, maar zouden een voor die tijd gewaagde uiting van Romijns mannelijkheid zijn. De vraag is of ‘De Dobber’ dat niet eigenlijk ook is.

Langs de weg tref ik Lisette (32), die van haar fiets stapt. “Ik rijd hier iedere dag. In deze buurt vind ik het beeld een opsteker. Een soort baken. Als ik in de verte iets roods zie, weet ik dat ik er bijna ben.” Willem (58) denkt er anders over: “Ik zou zeggen: zet er een grote voetbal voor in de plaats. Dit zegt me helemaal niks.”

Rita (45) woont hier in de buurt: “Ik vind het vrolijk, door de kleur. Dat kunnen we wel gebruiken!” Lachend voegt ze toe: “Ik heb alleen de ‘verticale ballen’ uit de bijnaam nooit begrepen.”

‘Jan met de verticale ballen’, een gedurfd symbool voor Romijns mannelijkheid of een dobber: het beeld is in ieder geval opvallend in deze sobere buurt. Een baken voor het verkeer dat op de aangrenzende rotonde eindeloos voorbij stroomt. Een verrassende explosie van kleur, temidden van zijn grijze omgeving. Al lijkt het in eerste instantie een verdwaalde sculptuur midden op de weg, toch is er geen betere bestemming voor te verzinnen dan hier. Op de Stadionlaan als een daadwerkelijke dobber uitgegooid.